สำนักงานส่งเสริมความร่วมมือมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย (มจร)

และสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)

พระนิสิตธรรมทายาท: เครือข่ายมหาวิทยาลัยสงฆ์ต้นแบบเพื่อสังคมสุขภาวะ

โดย พระมหาสุเทพ สุปณฺฑิโต (ผิวเผือด) ผู้ช่วยศาสตราจารย์

ภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา คณะสังคมศาสตร์

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

          กองกิจการนิสิต สำนักงานอธิการบดี มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย และสำนักสนับสนุนสุขภาวะองค์กร สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ได้ดำเนินโครงการเพื่อยกระดับศักยภาพ อุดมการณ์ และเครือข่ายการปฏิบัติศาสนกิจ ซึ่งที่ผ่านมา พระเทพเวที รศ.ดร. รองอธิการบดีฝ่ายกิจการนิสิต มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ได้เมตตาให้พระครูพิพิธสุตาทร ดร. เป็นผู้รับผิดชอบโครงการเพื่อขับเคลื่อนกลไกและกระบวนการทำงาน โดยวางพื้นที่ 3 ประการที่สำคัญกล่าวคือ

          ประการที่หนึ่ง การสร้างและพัฒนาศักยภาพเกี่ยวกับการดำเนินโครงการปฏิบัติศาสนกิจ ถือเป็นการดำเนินงานกองกิจการนิสิต ได้ร่วมมือกับเครือข่ายการดำเนินงาน จัดกิจกรรมอบรมเชิงปฏิบัติการ รวมทั้งการศึกษาดูงานในพื้นที่ภาคสนาม เพื่อสร้างการเรียนรู้และเข้าใจอุดมการณ์ของพระสงฆ์นักพัฒนาที่ทำกิจกรรมเสียสละเพื่อสังคม

          ประการที่สอง พัฒนากลไกระดับนโยบายที่ครอบคลุมตั้งแต่ระดับส่วนงานภายในมหาวิทยาลัย ส่วนงานระหว่างวิทยาลัยสงฆ์ และหน่วยงานภาคนอก ที่สามารถเชื่อมโยงให้กิจกรรมการปฏิศาสนกิจมีส่วนต่อการขับเคลื่อนการพัฒนาสุขภาวะ การพัฒนาสังคม อีกทั้งสามารถสนองภารกิจการปฏิรูปกิจการคณะสงฆ์ 6 ด้าน ทั้งนี้การถอดองค์ความรู้หรือหากสามารถยกระดับไปสู่การขับเคลื่อนเพื่อการจัดการความรู้ตั้งแต่ระดับส่วนงานจนถึงระดับภูมิภาคต่อเนื่องมาสู่ระดับมหาวิทยาลัยได้ ถือเป็นกลไกที่การดำเนินงานของโครงการพระนิสิตธรรมทายาทได้ร่วมมือกับกองกิจการนิสิตดำเนินการมาอย่างต่อเนื่อง เป้าหมายหลักคือการสามารถพัฒนาระบบฐานข้อมูล และเครือข่ายที่ยั่งยืนในการเรียนรู้การสร้างสังคมสุขภาวะ โดยมีกลไกของการปฏิศาสนกิจคอยทำหน้าที่ส่งพระสงฆ์เข้าไปสู่ระบบขับเคลื่อนดังกล่าวอย่างต่อเนื่อง ขณะเดียวกันการเรียนรู้การดำเนินงานที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาสุขภาวะจากหน่วยงานและบุคลากรภายนอก ก็จะมีส่วนสำคัญต่อการยกระดับศักยภาพของพระนิสิตของมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัยร่วมด้วย

          ประการที่สาม การพัฒนาระบบฐานข้อมูล ถือเป็นส่วนสำคัญที่จะสร้างให้กองกิจการนิสิตสามารถพิจารณาการพัฒนานวัตกรรมสุขภาวะได้มากขึ้น ระบบฐานข้อมูลที่โครงการพระนิสิตธรรมทายาทพัฒนาจะครอบคลุมฐานองค์ความรู้และรูปแบบการดำเนินงานของพระนิสิตปฏิบัติศาสนกิจ ที่จะสะท้อนเครือข่ายการทำงาน มิติของการสร้างกิจกรรมสนองการปฏิรูปกิจการคณะสงฆ์ รวมทั้งแนวทางการขับเคลื่อนกิจกรรมตามภูมิภาคการทำงาน ซึ่งจะมีส่วนสำคัญต่อการพัฒนานโยบายการพัฒนาสุขภาวะได้ถูกต้องตามความต้องการของพื้นที่ต่อไป

          สำหรับ “โครงการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์พระนิสิตปฏิบัติศาสนกิจสู่การสร้างสังคมสุขภาวะในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ” ได้สร้างพื้นที่ต้นแบบการทำงานร่วมกันระหว่างมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาลัยสงฆ์ร้อยเอ็ด และมหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย วิทยาลัยเขตอีสาน จังหวัดร้อยเอ็ด โดยเปิดพื้นที่ให้หน่วยงานภาครัฐที่มีบทบาทในการพัฒนาสุขภาวะ เข้ามาร่วมกำหนดทิศทางและกลไกสนับสนุนการยุทธศาสตร์การปฏิบัติศาสนกิจระดับพื้นที่ในอนาคต

          ท้ายที่สุด การขับเคลื่อนยุทธศาสตร์พระนิสิตปฏิบัติศาสนกิจสู่การสร้างสังคมสุขภาวะยังจำเป็นที่จะต้องมีกิจกรรมเชิงปฏิบัติการที่ทำหน้าที่ผลักดันกระบวนการเรียนรู้ การถอดรหัสของปัจจัยความสำเร็จ การวางกลไกแก้ไขอุปสรรค ที่จะนำไปสู่การพัฒนาต้นแบบที่ดี (Good Practice) เพื่อขยายต่อการเรียนรู้ไปยังภูมิภาคตะวันออกเฉียงเหนือในการเป็นห้องเรียนทางสังคมให้กับพระนิสิตของมหาวิทยาลัยสงฆ์ทั้งสองแห่ง ทดลองทำกิจกรรมโดยมีเป้าหมายร่วมกับสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) คือการสร้างสังคมสุขภาวะวิถีพุทธ ให้สมกับที่พระพรหมบัณฑิต กรรมการมหาเถรสมาคม และอดีตอธิการบดีมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ได้สรุปแนวทางพุทธกิจของพระพุทธเจ้าที่เป็นแบบอย่างให้พุทธศาสนิกชนรุ่นหลัง 3 ประการคือ

           (1) พุทธัตถจริย คือการทำหน้าที่ในฐานะพระศาสดาเพื่อประโยชน์สุขแก่พุทธบริษัท4

           (2) ญาตัตถจริยา คือพุทธกิจของพระพุทธองค์ไม่ได้จำกัดเฉพาะพุทธบริษัทเท่านั้นแต่ยังนึกถึงผู้อื่นด้วย

           (3) โลกัตถจริยา คือพุทธกิจของพระองค์ไม่จำกัดประโยชน์แก่ผู้ใดเป็นพิเศษ แต่มุ่งเน้นให้เป็นไปแก่มนุษย์ทุกคน หรือ "โลกานุกัมปายะ เพื่ออนุเคราะห์แก่ชาวโลก" นั้นเอง

เขียนโดย

พระมหาสุเทพ สุปณฺฑิโต (ผิวเผือด)

ผู้ช่วยศาสตราจารย์

ภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยาคณะสังคมศาสตร์ 

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย